Baselitz, brutalny, naiwny, gotycki

Jeśli można tak powiedzieć Baselitza (urodzony w Niemczech, niedaleko Drezna, w 1938) artystycznie „zdominowany” Paryżem. Wspaniała retrospektywa mu poświęcona Centrum Pompidounie mniej niż 143 prace, kończy się instalacją przed Akademią Sztuk Pięknych dziewięciometrowej rzeźby wykonanej w 2015 roku. Ponadto Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Paryżu prezentuje wystawę sześciu prac podarowanych przez artystę w 2020 roku oraz dwóch innych, które znajdowały się już w jego zbiorach, a galeria Thaddaeus Ropac zorganizowała wystawę rysunków o intensywnych kolorach, wykonanych w tej bardzo odbyt. W podsumowaniu; całe Baselitz.

Prace Baselitza są wyjątkowe, sprawiają, że odwracamy głowę, aby wyraźnie zobaczyć odwrócone obrazy

Rozpoczyna się wystawa Pompidou, naprawdę wzorowa pod względem podejścia i układu dzieł chronologicznie w jedenastu działach: O odkryciu awangardy, Autoportrety osoby żywej, Poległych bohaterów, Pęknięte obrazy, Odwrócenie obrazu, Między abstrakcją a figuracją, Poza abstrakcją, „Duch czasu” [Espíritu del tiempo] przestrzeń wspomnień, Od „malarstwa rosyjskiego” do „Remiksu” i Co Pozostało.

Widzimy w nim obrazy, wiele dużych rozmiarów, rysunki i ryciny oraz pięć rzeźb, datowanych na lata 1980-2014. Prace nad rzeźbami rozpoczęły się w 1977 roku., kiedy Baselitz zaczął budować kolekcję sztuki afrykańskiej, uważaną obecnie za jedną z najważniejszych na świecie. W 1980 roku na Biennale w Wenecji zaprezentował swoje pierwsze dzieło rzeźbiarskie: model rzeźby (1980), co wywarło ogromny wpływ i jest obecne w tej próbie.
Baselitz urodził się pod nazwiskiem Hans-Georg Bruno Kern w podzielonych Niemczech, w tzw. Republice Demokratycznej, w małym miasteczku zwanym wówczas Großbaselitz, którego imienia używał przy tworzeniu swojego pseudonimu artystycznego: „Georg Baselitz” od 1961 roku . Około lat pięćdziesiątych zaczął odkrywać malarstwo, studiował sztuki piękne w Berlinie Wschodnim w 1956 roku i tam twórczość Picassa stała się jego podstawowym odniesieniem. W 1957 podjął decyzję o przekroczeniu granicy i osiedleniu się w Berlinie Zachodnim, gdzie kontynuował naukę, a w latach 1961-1962 publicznie prezentował swoje pierwsze wystawy i manifesty artystyczne.

Te początki, wraz z odrzuceniem reżimu totalitarnego obowiązującego w Niemieckiej Republice Demokratycznej, stanowią jeden z głównych kamieni milowych w jego karierze. Na co sam retrospektywnie zwrócił uwagę w 1995 roku w wywiadzie dla amerykańskiego krytyka sztuki Donalda Kuspita: „Urodziłem się w zniszczonym porządku, zniszczonym krajobrazie, zniszczonym społeczeństwie. A nie chciał przywracać porządku, widział już dość tzw. porządku. (…) Jestem brutalny, naiwny i gotycki.”

Jest jednak coś, co jest w tym wyjątkowym i wybitnym artyście całkowicie negatywne: jego postawa nieakceptowania twórczej roli kobiety w malarstwie. Coś, co publicznie ogłosił w 2013 roku: „Kobiety nie malują zbyt dobrze” i przy czym nadal upierał się później. To naprawdę godne ubolewania.

Wracając do swojej kariery, po przyjęciu i przyswojeniu postaw awangard artystycznych oraz skupieniu uwagi na poezji i muzyce, jego pierwsze prace z początku lat 60. osadzone są w kontekście ekspresjonistycznym, intensyfikując wizualny szum ekspresji przeładowaniami chromatycznymi i nieładem kompozycji. Umiejscowiony jest w nim jego obraz bezskrzydłego poety i artysty, upadłego na dno doświadczenia, świata, życia.

Impuls nieporządku skłonił go w 1966 roku do podzielenia obrazów na reprezentacje, do pękniętych obrazów. Byłby to pierwszy krok w kierunku początku inwersji obrazów w 1969 roku, czegoś, co Baselitz upatruje w chęci niemalowania w sposób anegdotyczny i opisowy, a także w odrzuceniu ujęć tzw. malarstwa abstrakcyjnego. I dzięki temu skupia się na problemach i zagadnieniach specjalnie dla niego obrazowych.

Podejścia te przejawiają się również w stosowaniu remiksu – terminu używanego w muzyce do wykorzystania części tematu w celu stworzenia nowej wersji. Baselitz odwołuje się do tego pomysłu w odniesieniu do wcześniejszych podejść artystycznych, którym nadaje nowe zwroty i niuanse. I w tym wszystkim decydującą rolę odgrywa także pamięć. Urodzony w tym, co uważał za zniszczenie, jego artystyczny impuls wypływa z nieporządku. Od doświadczenia zniszczenia przechodzimy do fragmentarycznej i odwróconej reprezentacji życia. A oto oś artykułująca jego twórczość, za którą został doceniony w świecie artystycznym: odwrócenie figuracji, proces, który rozpoczął się w 1969 roku i która trwa do chwili obecnej, chociaż ma istotne niuanse zmian i transformacji.

Georg Baselitz konstruuje w ten sposób zupełnie inny i niepowtarzalny sposób bycia malarzem, zrywając z iluzjonistyczną figuracją i niefiguratywną abstrakcją. Jego dzieła są wyjątkowe i nie należy ich mylić z dziełami żadnego innego malarza.sprawiają, że odwracamy głowy, aby móc wyraźnie zobaczyć odwrócone obrazy. Polega na odwróceniu wzroku, aby widzieć głębię, myśleć o kształtach istot, przedmiotów i przestrzeni.

@joseinmaterial